Binlerce yıl tarım ve çiftçilik, insan ve hayvan gücüyle işledi. Ancak 19. yüzyıla gelindiğinde tarımın da seyri değişti. Gelişen alet ve makineler yeni bir çağı başlatırken gıdayı tarladan sofraya getiren traktörler, hayatı kolaylaştırdı... Sadece insan hayatını da değil...

Cyrus Hall McCormic'in güç tarımı için temel oluşturan orak makinesi 1831'de büyük bir yankı uyandırdı. Mekanizmaların fiziksel gücün önüne geçişini ispatlayan makine, güç çiftliği çağını başlatan bir çeşit ilkel biçerdöverdi.

Ancak traktör, orak makinesi gibi aniden patlamadı. Yıllarca gelişme ihtiyacı duyan makine sessiz ve yavaş doğdu. Bu yavaş doğuşun öncülerinden olan John Deere ise sadece bir demirciydi. Bulduğu kırık bir çelik testere bıçağı onu ve dünya tarihini değiştirecekti.

McCormick orak makinesi, 1831.

McCormick orak makinesi, 1831.

Yapışkan çayır toprağını dökme demir sabanlarından kazımak için çalışmalarını sık sık kesintiye uğratan kasaba halkı için yenilikçi bir çözüm aramaktaydı. Toprağın son derece cilalı çelikten kayıp gideceğini öngörürken bulduğu bir testere bıçağını yeniden şekillendirerek kendi kendini temizleyen sabanı tasarladı. Toprakta, türünün ilk örneği olan bir başarıydı bu.

Zamanındaki demircilerin aksine; sipariş üzerine üretim yapmak yerine yeni ve popüler sabanlarını seri üretmeye başladı.

Bir adamın çöpü Deere'ın çığır açan yeniliği oldu.

Deere, orak makinesinin bulunuşu.

Deere Company 1882 yılına ait fotoğaf

"Yeterince iyi" den asla tatmin olmayacak biri olan John Deere, işini genişletmeye devam etti. Şimdi, neredeyse iki yüzyıl sonra, tek bir kırık testere bıçağından büyüyen şirket, toprağa bağlılar için gelişmiş ekipman üretmeye devam ediyor.

İçimde en iyisi olmayan bir ürüne asla ismimi yazmayacağım. -John Deere

John Deere Logosu Eski

John Deere Logosu Yeni

Buharla çalışan bir harman makinesi.

Buharla çalışan bir harman makinesi.

Tarlada Buhar

Buhar gücünün keşfi her alanda olduğu gibi çiftçilik içinde büyük avantajdı. Amerikalı çiftçiler buhar motoruna sahip olmanın avantajını kısa sürede hissederek; samanını kesecek, değirmen taşını çevirecek, odununu kesecek buhar gücünü benimsedi.

Ancak buharla çalışan motorların ilk versiyonları kendinden tahrikli değildi. Yine aynı şekilde atlar ve katırlar gibi hayvanlar tarafından tarlalara çekilmeleri gerekiyordu.

Benzinli Traktörler Doğar

1900'lerin başında çiftçiler atlardan traktöre geçtiler. Bu geçiş John Froelich'in 1890'da, tarım endüstrisine ilk gazla çalışan traktörü tanıtmasıyla başladı. Bir geri vites, debriyaj ve direksiyon mekanizması olan makine, kendisini hem ileri hem de geri itebilen ve çiftçileri makineyi fiziksel güçle çekmekten kurtaran ilk benzinli traktördü. Froelich 4 sene sonra sekiz yatırımcı ile 'Waterloo Benzinli Çekiş Motoru Şirketi'ni kurdu. [1]

John Froelich'in 1890'da, tarım endüstrisine ilk gazla çalışan traktörü tanıttı.

'Illinois and Indiana Antique Tractor & Gas Engine' kulübünde sergileniyor.

'Illinois and Indiana Antique Tractor & Gas Engine' kulübünde sergileniyor.

Charles Hart ve Charles Parr adlı iki genç mühendis, dikkat çeken bir sonraki benzinli traktörü tanıttı. 'Çekiş motorları' olan ürünlerini tanımlamak için yeni bir kelime icat ettiler: traktör.

'Traktör' terimini ilk defa kullanan bu iki girişimci, motor ve tasarımı geliştirmeye çaba sarf ettiler. [2]

1907'de Henry Ford, baş mühendis Joseph Galamb ile birlikte ilk benzinli traktör modelini üretti. Ayrıca tasarımına "traktör" terimi yerine "otomobil sabanı" adını vermiştir.

Ford - Otomobil Sabanı (automobile plow)

Otomobil Sabanı (automobile plow)

Waterloo Boy traktör kataloğu, 1920

Waterloo Boy traktör kataloğu, 1920

Traktör Pazarı

Başlangıçta, ne tür bir firmanın -otomotiv ya da tarım- içten yanmalı traktörleri inşa edip pazarlayacağı belli değildi. Ancak yeni teknolojinin yayılışı, çok sayıda girişimci arasında hızla küçük bir pazar rekabetini doğurdu. İlk başta pek popüler olmayan bu benzinli makineleri üreticiler, 1916'da yaklaşık 100 adet sattı. Ancak toplam satışlar azdı.

Ford ve International Harvester, kitlesel traktörler üreterek ve bir fiyat savaşına girerek pazarı inşa etti. Henry Ford, 1917'de ilk seri traktör olan Fordson'ı piyasaya sürmesiyle altı yıl boyunca ABD pazarının %77'sine hakim oldu.

Artık 1920'ler, içten yanmalı motora sahip traktörlerin norm haline geldiği yıllardı.

1930'lara gelindiğinde traktör pazarının iplerini ele alan iki büyük şirket vardı: John Deere ve International Harvester.

Saban ve tarım aletleri üreticisi Deere and Co., ilk yıllarında traktör tasarımını denedi. 1918'de traktör tasarımları üzerine çalışmaya devam eden Waterloo Benzinli Motor Şirketi'ni satın alarak yatırımında başarılı oldu. [3]


John Deere Co. ve Henry Dreyfuss

1937'de Deere & Company mühendisleri, güvenilir ve verimli bir mekanizma kurmayı bilseler de ihtiyaç duyulan asıl meselenin bu nitelikleri yansıtan bir görünüm olduğunu düşündüler. Tasarım konusu tartışmaya açılınca, farklı modelleri bütüncül bir bakışla ele alan endüstriyel tasarımcı Henry Dreyfuss ile iletişime geçildi. [4]

1937 sonbaharında, Dreyfuss'tan traktörleri yeniden tasarlamasını istemek için bir Deere traktör mühendisi (Elmer McCormick adında) New York'a gönderildi. Efsaneye göre proje Dreyfuss'un ilgisini o kadar çekmişti ki o gece Waterloo'ya giden bir trene bindi. [5]

Kasım 1937'de Dreyfuss'un, Deere'in ekibine Model "B" Traktörün ahşap bir modelini sunmasıyla başlayan serüven uzun süre devam etti. Dreyfuss, John Deere'nin traktörlerinde kullanılan tasarımı basit stil değişiklikleri; dış görünüm, malzeme ve yeni bir renk şeması (tanıdık yeşil ve sarı) ile yeniledi.

Henry Dreyfuss ve bir John Deere çalışanı

Henry Dreyfuss ve bir John Deere çalışanı

Henry Dreyfuss - Traktör Çizimi (16 Eylül 1957)

Henry Dreyfuss - Traktör Çizimi (16 Eylül 1957)

Henry Dreyfuss - Traktör Çizimi

Henry Dreyfuss - Kaput Çizimi (18 Kasım 1960)

Henry Dreyfuss - Kaput Çizimi (18 Kasım 1960)

Henry Dreyfuss - Traktör Gösterge Paneli Tasarımı (31 Mayıs 1962)

Henry Dreyfuss - Traktör Gösterge Paneli Tasarımı (31 Mayıs 1962)

John Deere Traktör Çizimi

John Deere traktörlerin tamamen yenilenmiş bir "Yeni Nesil"i 1960 yılında piyasaya sürüldü. Firma “Yeni Nesil Güç” traktörlerini şekillendirmede artık temel bir güçtü. Dreyfuss'un 'Yeni nesil tasarım' anlayışı, konfor adı altında geliştirildi. Dreyfuss, tasarladığı ürünlerin ergonomisini zahmetli bir şekilde değerlendirdi ve felsefesini "insan faktörleri" olarak adlandırdığı antropometrik çalışmaları ile gerçekleştirdi. (1955'te yayınladığı 'The Measure of Man: Human Factors in Design' tasarım camiasına rehberlik niteliğindedir.)

Yine Henry Dreyfuss'un yardımıyla traktörlerde operatör konforunda büyük bir atılım gerçekleştirildi: Float Ride koltuğu.

Bu tasarım, sarsıntıyı emmek için kauçuk dolgu, burulma yayları ve bir amortisör içeriyordu. Koltuğu geliştirmek için Dreyfuss'un, Harvard Üniversitesi'nden -sırt yaralanmalarının iyileştirilmesi, bunlara neyin sebep olduğu ve nasıl önlenebileceği konusunda kapsamlı çalışmalar yapan- Dr. Travell ile iletişime geçtiği biliniyor. [5]

Henry Dreyfuss'un yardımıyla traktörlerde operatör konforunda büyük bir atılım gerçekleştirildi: Float Ride koltuğu.

Makineyi insana uydurarak, bir şirketin inancını ve geleneğini yansıtan bir ürün 'görünümünü' sürdürüyoruz. - Henry Dreyfuss

1937'den 1953'e kadar Dreyfuss, meşhur sıçrayan geyik markası -John Deere- adı altında saman parçalayıcılarından tırmıklara, kırtasiye malzemelerinden motorlara kadar her şey üzerinde çalıştı.

Dreyfuss'un vizyonu ve tasarımları sonraki mühendislere ilham verecektir. Dreyfuss için ideal bir mühendisin tanımı şu şekildeydi:

"Kafasının bulutlarda; ayaklarının ise yerde, somun ve cıvataların orta bölümünde."

John Deere Eski Reklam Afişi


(IH) İnternational Harvester Co. ve Raymond Loewy

Hafif hizmet tipi, çok amaçlı, sıralı mahsul traktörü Farmall traktör, International Harvester tarafından üretildi. Yenilikçi üç tekerlekli bisiklet tarzıyla traktör tasarımında bir devrim başlattı. [6]

Daha önceki sayılarda da bahsettiğimiz endüstriyel tasarımcı Raymond Loewy'nin bir diğer başarılı projesi: Uluslararası Biçerdöver Farmall Harf Serisi Traktör.

Loewy'nin paslı demir severler arasında şöhreti, 'International Harvester Co. için yaptığı çalışmalardır' iddiası yanlış olmaz. IHC yönetimi, Loewy'yi yeni bir Farmall traktör serisi tasarlamaya ve daha sonra şirket tarafından geliştirmeye davet etti. Birkaç yılını tasarımı mükemmelleştirmek için harcadı. 1939'da ise yepyeni Farmall H ve M modelleri halka tanıtıldı. Loewy'nin yeni Farmalls'ının klasik stili, IHC'nin 1950'lere kadar sıralı ekin traktörü satışlarında lider olmasına yardımcı oldu. [7]

"Hafif veya ağır olsun, bir traktör sağlamlık ve güç izlenimi taşımalıdır.'' -Raymond Loewy

Raymond Loewy Logo Çalışmaları

Raymond Loewy Logo Çalışmaları

IH ayrıca, Loewy'yi yeni bir logo tasarlaması için görevlendirdi. Raymond Loewy, yeni IH logosunu, büyük "H" harfinin üzerine eklenen küçük "i" harflerinden oluşan blok harflerle tasarladı. Ortaya çıkan sembol kabaca bir Farmall üç tekerlekli traktörünü süren bir adamın önden görünüşüne benziyordu.

International Harvester Logo

International Harvester Logo

Loewy, Industrial Design adlı kitabında logonun kendisine nasıl ilham verdiğini anlatıyor: "International Harvester'ın gücü ve prestiji göz önüne alındığında, ticari markalarının zayıf ve amatörce olduğunu düşündüm. Firmanın yöneticileri benden onlara ne olduğumu göstermemi istedi. Chicago'dan New York'a gitmek için ayrıldım ve trenin yemek menüsüne bir tasarım çizdim. Fort Wayne'den geçmeden önce artık International Harvester'ın yeni bir ticari markası vardı: Bir traktörün ön ucunu ve operatörünü anımsatıyordu. " [8]

International Harvester Reklam Afişi, Let's Talk Power!

Loewy ve Dreyfuss'un, IH ve Deere traktörlerine verdiği çekici ve modern aile görünümünün yanı sıra, iki tasarımcı da çiftçi için daha konforlu, daha kolay ve daha güvenli kullanım sağladılar. Sadece kocaman tekerlekli makinelerden ziyade bünyesinde çalıştıkları firmalara kimlik kazandırdılar. Ki bu kimlikler şu an dünyanın her yerinde tanınıyor.

John Deere General Purpose Traktor




Solda, international harvester tarım aracı; Sağda, John Deere Traktör

Tarım endüstrisi teknolojiyle beraber son derece hızla gelişmeye devam etmekte...

   

    [1] https://www.history.com/this-day-in-history/john-froelich-inventor-of-the-gas-powered-tractor-is-born
    
    [2]https://americanhistory.si.edu/tractor
    
    [3]https://americanhistory.si.edu/american-enterprise-exhibition/new-perspectives/waterloo-boy
    
    [4]https://www.cooperhewitt.org/2013/09/30/a-redesigned-tractor/
    
    [5]https://johndeerejournal.com/2020/02/the-future-according-to-henry-dreyfuss/
    
    [6]https://www.lib.uoguelph.ca/archives/our-collections/agricultural-history-and-rural-heritage/international-harvester-collection#:~:text=The company had a number,precision work such as cultivating.
    
    [7]https://www.farmcollector.com/company-history/tractor-design-raymond-loewy-henry-dreyfuss
    
    [8]https://www.hemmings.com/stories/article/cultivating-a-legendary-image
    
    https://www.deere.com/en/our-company/history/
    
    https://www.sodgod.com/tractor-history/
    
    http://www.utile-courses.eu/pluginfile.php/126/course/summary/Design for shaping products.pdf
    
    https://www.farmcollector.com/company-history/tractor-history-ze0z1205zsie/
    
    https://collections.museumsvictoria.com.au/articles/6776
    
    https://www.sectiontwentytwo.com/news/2019/9/16/internationalharvester
    
    
    Görseller:
    
    https://insider.si.edu/2018/03/five-facts-tractors-revolutionized-american-farming/hart-parr-tractor-3/
    
    https://delphipages.live/tr/teknoloji/buluslar/cyrus-mccormick
    
    https://transporthistory.wordpress.com/2015/11/25/john-froelich-and-the-gas-powered-tractor/
    
    https://www.historybyzim.com/2011/08/threshing-machine/
    
    https://collection.cooperhewitt.org/objects/18478761/with-image-125146/
    
    https://collection.cooperhewitt.org/objects/18478765/
    
    https://collection.cooperhewitt.org/objects/18478775/
    
    https://www.tapi.ch/en/john-deere-dreyfuss.htm
    
    https://collection.cooperhewitt.org/objects/18478793/
     

Bu makale tarihinde MARKUT Dergi Sayı: 08 altında Zeynep Yarar tarafından yazılmıştır. Sayının devamını aşağı kaydırararak okuyabilirsiniz. Üst menüden diğer sayılarımızı okuyabilir, buraya tıklayarak anasayfaya dönebilir veya alt bölümdeki formu doldurarak dergimize abone olabilirsiniz.

Paylaş:
Markut Mailde İllustrasyon
Dergimize Abone Olun
Yeni Sayıları Mailinize Gönderelim

ücretsizdir.